Tarihi Seyyid Harun Veli Hamamı ve Özellikleri:

Seyyid Harun Velî Cami’sinin kuzeyinde bulunan

721.48 m2 alana oturan tarihi hamam H.710-M.1310 yılları Arasında yapıldığı sanılmaktadır.

Hamam Selçuklu ve Beylikler devrinde Anadolu’da yapıla gelen klasik çifte hamamlar örneğidir. Kadın ve erkek olmak üzere iki bölüm olup, hamama ayrı ayrı dış kapılardan girilip tek külhanda su kaynayan suyu ortak kullanılan nadir hamamlar özelliğine sahiptir.

İki bölüm halindeki hamam asırlarca ara vermeden hizmet vermeyi sürdürmüş 1970-1971 yılları arasında onarım görmüş ancak asıl köklü onarım ve restorasyon 2009-2010 yılında yapılmıştır. Bu restorasyonu yakından takip eden birisi olarak tarihi hamamla çok ilginç veriler elde ettik.

Seydişehir’in hemen kuzey batısında bulunan Doğal Sit alanı olan tarihi 1200 m rakımlı Ilıca Tepesinden 32 derece sıcaklıkta su çıkmakta bu su asırlarca geçmiş medeniyetlerce bahçeleri sulamakta kullanılmış suyun yapısından dolayıdır ki su akan kanallar travantenler oluşturarak bazı yerlerde duvar şeklini alarak su kemerleri gibi sular setlerin üzerinden akmakta Ilıca’da bağı bahçesi olanlar bu kendisi oluşmuş setlere burç derler.

İşte böylesi hazır sıcak suyu Seyyid Harun Velî‘nin dahi ustaları künk tabir edilen pişmiş toprak borularla hamama getirip yıllarca doğal şifalı suyu kullanmışla ama ne var ki yukarıda bahsettiğim nedenlerle pişmiş toprak borular sık sık tortu bağlayarak tıkandığından vaz geçmişler restorasyon çalışmaları sırasında eski künk borular ortaya çıkmış içleri dolu olarak resimde görülmektedir.

Gözlemlediğim bir konuyu aktarayım. Seydişehir’in merkezinde bulunan ne kadar tarihi çeşme varsa kaynakları hemen hepsinin Tarihi Ilıca Tepesi’nin ya güneyinden ya da kuzey doğusundan çıkan kaynaklar olup künklerle çeşmelere şehre su getirmişler onun içindir ki hamamın suyu da Ilıcanın güneyinde bizim zamanımıza kadar var olan İğdeli Pınar’dan gelmiş. (Bu pınar şimdi Eti lojmanları misafirhanenin üst tarafında idi)

Önemli bir ayrıntı aktarayım hamamın restorasyonu sırasında külhana girip baktığımda kazanın yerinde olmadığını gördüm. Eskiden beri anlatılan 750 kg lık dövme bakır kazan şaluma ile kesilip yok edilmiş o anda yanımda bulunan restoraşyonu takip ettiğimiz gazeteci Enver Haykır’a göstererek kazanın kesilerek çalındığını tespit ettik. Hamamın kazanı ekmek sacları şeklinde kalın dövme bakır olup, Külhanın içi ekmek fırını yapar gibi yapılıp üstü kazanın büyüklüğüne göre açık olup ekmek sacı üstüne kapatılıp horasan harcı ile çevresi sıvanır kuruyunca gelen su yukarıdan dolar aşağıdaki ateş ile su ısınıp duvar içlerinden göbek taşından künk borularla dolaşıp hamam ısınır hamamda kullanılırdı. Tabi bir ayrıntı daha aktarayım hamamın suyu ve duvar içlerinde dolaşan duman boruları da hamamı ısıttığından yanan odunlardan dolayı asırlardır duman borularında biriken kurum restorasyon sırasında tek tek temizlenilerek 17 kamyon kurum çıkarılmıştır.

Seydişehir halkının daha önceleri her evin bahçesinde kuyusu vardı oralardan ya da mahalle aralarındaki ya hayırseverler tarafından ya da halkın imece usulü ile yaptığı çeşmelerden insanlar yararlanır yalakların dan da hayvanlar su içer o zamanlar en büyük hayır çeşme yapıp su getirtmekti.

Cumhuriyetten sonra Seydişehir halkının imece usulü yardımları ile pişmiş toprak boru künklerle Gökçehüyük Köyü’nün üstünde Küpe Dağı’nın aşağısından (Avluk) denen yerden şehre su getirildi (şimdi bu su Gökçehüyük Köyüne verilmekte ) Eti Lojmanlarına çıkarken eski misafirhanenin güneyinde 1950 yılından sonra yapılan su deposuna dökülür belli saat ve aralıklarla belli yerlere yapılan çeşmelerden halka su verilirdi şimdi bu su deposu olmayıp belediyece yıktırılmıştır.

Seydişehir’imizde araştırabildiğim ve kendimin de yaşayıp görebildiklerimi ekleyip anlatmaya çalıştım.

‘’ Geçmişi bilmek geleceğe sahip çıkmak demektir.”

Devam edecek.